Community Art

Community Art boek, Fontys kunsten

Titel: Kunst en sociaal engagement : een analyse van de relatie tussen kunst, de wijk en de gemeenschap / Sandra Trienekens ; m.m.v. Marjo van Hoorn en Marie-Louise Damen
Auteur: Sandra Johanna Trienekens (1972-); Marjo van Hoorn
Jaar van uitgave: 2006
Uitgave: Utrecht : Cultuurnetwerk Nederland
Reeks: Cultuur+ educatie ; 17
Annotatie: Lit. opg.: p. 75-77
Omvang: 80 p
Illustraties: ill
Formaat: 24 cm
ISBN: 90-6997-120-8
Trefwoord: Kunst, Sociale aspecten, Opbouwwerk

Plaatsing: 700.71 trie
Locatie: Tilburg Kunsten
Leeninformatie: uitleenbaar
beschikbaar

Community Art Wikipedia

Community art is een benaming die gebruikt wordt voor kunstzinnige projecten rondom sociale vraagstukken.

Geschiedenis

Opkomst in Groot-Brittannië

In Groot-Brittannië wordt de naam community art voor het eerst verzonnen voor initiatieven van een groep kunstenaars die in de jaren 60 actief was. Deze mensen waren sociaal betrokken, en vroegen subsidie aan bij de Arts Council voor projecten die ze met deelnemers uit de gemeenschap wilden gaan opzetten. De Council wist niet zo goed wat ze hiermee aan moest. Vandaar dat er, mede door de aanhoudende en steeds groter wordende vraag, besloten werd een aparte subsidiecategorie te maken, genaamd: community arts. Sindsdien is er nogal wat gebeurd in Groot-Brittannië op dit gebied. De organisatie van community arts projecten heeft zich verschoven van individuele kunstenaars naar community arts organisaties, met community arts workers, speciaal opgeleid voor het opzetten en begeleiden van dit soort initiatieven. Ook het doel is enigszins verschoven. Ging het eerst over emancipatie en zelfbewustzijn, gestimuleerd door de kunstenaar, om zo de positie van bepaalde bevolkingsgroepen te versterken, nu gaat het vooral om emancipatie en zelfbewustzijn, gestimuleerd door de overheid, met kunst als gereedschap. Deze nieuwe ideologie, die heel langzaam de oude heeft vervangen, noemt Paola Merli in haar essay “Evaluating the social impact of participation in arts activities – a critical review on François Matarasso’s Use or Ornament?” de ‘Revival’ van de community arts.

Volgens Graham Pitts, schrijver en publicist van artikelen over o.a. community arts, begon community arts reeds 6000 jaar geleden in Australië, waar de Aboriginals hun “gemeenschapskunst” al maakten. Een ander ijkpunt voor de inburgering van de term in Australië is de oprichting van de Community Arts Committee of the Australia Council for the Arts, in 1973.

Opkomst in België

In België duikt de term (in het Vlaams: sociaal-artistieke projecten) in de jaren ’90 op, als inzet bij sociale kwesties. Hier is het van begin af aan een overheidsinitiatief dat ontstaat vanuit een beleidsprobleem op het gebied van sociale cohesie en integratie.

Opkomst in Nederland

In Nederland verscheen de term in de cultuurnota 2005 – 2008 en in het vooradvies van de Raad voor Cultuur in 2003. Sindsdien vind je in menig subsidieaanvraag de term terug, met de meest uiteenlopende definities. In veel publicaties wordt de term Community arts als relatief nieuw begrip in Nederland gezien. Misschien is de term nieuw in bepaalde sectoren en beleidsnota’s, maar de community arts zoals beschreven staat in de Cultuurnota is dat niet. Deze activiteiten worden al jaren georganiseerd door verschillende instanties, groot en klein, alleen de naam community arts is nooit gevallen.

Community art als beleidsterm

Community arts is in veel gevallen een beleidsterm. Het is dan ook niet raar dat de meeste info over community arts uit beleidsstukken, scripties en andere onderzoeken komt. De meeste makers van community arts gebruiken de term in de regel niet, evenmin als de deelnemers.

De term Community arts is nogal vervuild wat betekenis betreft. Er is menig onderzoek naar gedaan en op elke conferentie over (amateur)kunst is het een onderwerp van heftige discussie. Een definitie van community arts geven is eigenlijk onmogelijk. Er blijft weinig anders over dan categoriseren. Graham Pitts en David Watt hebben een acceptabele categorisering gevonden. Deze wordt uitgebreid besproken in hun artikel “The Imaginary Conference” uit 2001. Hun stelling is min of meer: Alles wat zichzelf community arts noemt, is community arts. Dat vooropgesteld, en vele conferenties over community arts later, komen zij met de volgende categorisering: "…Such artwork is ‘in’,’for’, ‘with’, ‘of’ and now in a very pure sense completely ‘by’ the community." Hierbij zijn de woorden in, for, with, of en by de categorieën die ze aanhouden. Hoewel het dus in categorieën is ingedeeld, verklaart dit nog steeds het fenomeen community arts niet.


Literatuur:
* Pitts, G. / Watt, D., The imaginary Conference, Artwork Magazine Issue 50, Augustus 2001



Community Art artikel De Kracht van Cultuur

"Community art is een internationale hype"
november 2006 -

"Community art ontstaat als kunstenaars in de uitvoering en distributie van hun artistieke creatie nauw samenwerken met specifieke groepen in de samenleving die meestal geen of beperkte toegang hebben om deel te nemen aan kunst." Eugene van Erven is een van de initiatiefnemers van het Community Art Festival dat van 23 tot en met 26 november in Utrecht plaatsvindt. Thema van het festival en de daaraan gekoppelde werkconferentie is 'Kunst in mijn buurt'.

"Community art is een internationale hype", zegt Van Erven. Hoe dat komt is niet helemaal duidelijk. "Vaak vindt deze kunst zijn oorsprong in maatschappelijke onvrede en de wil om daar iets aan te doen. Zo ontstond op de Filippijnen een enorme hausse in community art tijdens de laatste maanden van het bewind van president Marcos. We zien de laatste jaren dat er onder kunstenaars steeds meer mensen zijn die zich druk maken om misstanden in de samenleving. Zij gebruiken kunst als middel om daar, soms juist samen met mensen die met die misstanden te maken hebben, uiting aan te geven. Maar ook is het zo dat kunstenaars soms met hun autonome kunst niet succesvol zijn en andere wegen zoeken om hun kunstenaarschap inhoud te geven.

Een andere factor van belang is dat we steeds meer zien dat politici hun greep op de samenleving dreigen te verliezen en tot het inzicht komen dat kunst een goed middel is om sociale cohesie te stimuleren. Dat heeft als nadeel dat daarmee de kunst soms slechts als sociaal instrument wordt gezien. Dat noemen ze in Engeland social engineering.

Een ingewikkeld vraagstuk bij community art is de waardering van de artistieke prestatie. Een toneelstuk dat gemaakt wordt in een achterstandsbuurt met wijkbewoners als acteurs is niet te vergelijken met toneel van grote gesubsidieerde gezelschappen. Grootste verschil is dat bij community art het proces van de artistieke creatie nadrukkelijk onderdeel is van het kunstwerk."

Jos Schuring

Het programma van 'Kunst in mijn buurt' is dit jaar gewijd aan podiumkunst en omvat Nederlandse gezelschappen als Stut theater, Le Grand Cru, Growing up in Public, maar ook groepen uit Macedonië, Mexico, Cuba, Frankrijk en Ecuador. Komende jaren zullen in Utrecht festivals over community art volgen met beeldende kunst, fotografie en video als thema. 'Kunst in mijn buurt' is onderdeel van de Vrede van Utrecht en wordt onder meer gesteund door de European Cultural Foundation, Hivos en Stichting DOEN.